Zangeres Meis

Meis maakte een album over haar maagverwijdering: ‘Ik ben soms bang dat ik spijt krijg van dit idee’

Met ontbloot bovenlichaam en duidelijk zichtbaar litteken op haar buik prijkt zangeres Meis op de hoes van haar debuutalbum. Die foto vertelt samen met de elf liedjes op de plaat het verhaal van haar verwijderde maag. ‘Op dit album is geen plek voor nuance.’

Aysha de Groot (30) zit met een puzzelboekje te wachten in het café waar we hebben afgesproken. Dat is meer dan een onschuldig tijdverdrijf, zal in het gesprek blijken. Puzzelen is voor De Groot – artiestennaam: Meis – een manier om haar gedachten even stop te zetten. Die kunnen namelijk nogal donker zijn.

Dat was als kind al zo, zegt ze. Op haar vierde ging ze naar haar eerste therapeut, omdat haar moeder zich zorgen maakte om hoe somber en onbenaderbaar ze was. In haar twintiger jaren werd de duisternis dieper, tot ze op het punt kwam waar ze suïcidale gedachten kreeg. Sindsdien slikt De Groot antidepressiva. Maar eind vorig jaar kwam de suïcidaliteit terug. Daarom begint ze binnenkort opnieuw met therapie en is ze sinds de jaarwisseling gestopt met roken en drinken. Dat laatste was een probleem geworden. “Er ging elke avond een fles wijn leeg. Minimaal. En als ik uitging meer.”

Die hoeveelheid alcohol komt bij De Groot heftiger binnen dan bij de gemiddelde mens: ze heeft namelijk geen maag meer. Op haar achttiende ontdekte ze dat ze gendrager is van dezelfde zeldzame vorm van maagkanker waaraan haar moeder en oma overleden. De enige oplossing: een maagverwijdering. Die kreeg ze op haar 24ste, vlak na het afronden van het Conservatorium. Haar eerste plaat, die vrijdag verschijnt, gaat over die intense ingreep, de weg ernaartoe en de nasleep.

Meis toont hier het litteken van haar maagresectie.

‘Ben ik hiervoor onder het mes gegaan?’

De Groot, tevens achtergrondzangeres bij Eefje de Visser, bracht in 2021 als Meis haar eerste EP uit. Een kleine drie jaar later ligt haar debuutalbum in de schappen, Zwart/Wit. Over de betekenis van die titel is ze duidelijk: “Op dit album is geen plek voor nuance. Ik heb alles in de periode waarover ik zing heel extreem gevoeld. Dat doe ik nog steeds: het is bij mij -100 of +100.”

Het gros van de teksten op Zwart/Wit schreef ze in de twee weken dat ze in het ziekenhuis lag. “Vooral ’s nachts. Dan lag ik vaak wakker van de pijn.” Inmiddels is haar operatie bijna zeven jaar geleden, maar de weg naar herstel was lang. Ze somt haar donkere gedachten van de afgelopen jaren in sneltreinvaart op: “Waarom doe ik een operatie om mijn leven te verlengen, maar de kwaliteit van dat leven te verminderen? Wat is het leven dan nog waard? Waarom voel ik me zo ellendig? Waarom heb ik geen zin meer om mee te doen? O, nu zitten we in een pandemie en kán ik als artiest niet meer meedoen? Ben ik hiervoor onder het mes gegaan?”

Ook De Groots schuldgevoel jegens haar naasten speelde een rol in dat proces. “Het spijt me dat het weer gaat over mij”, zingt ze op Spijt. In het café, het puzzelboekje inmiddels aan de kant geschoven, zegt ze: “Ik heb moeite met ruimte innemen, altijd al gehad. Op het podium is dat anders. Daar is de ruimte nou eenmaal gereserveerd voor mij. Maar met dit album was ik bang dat het een ego-epos zou worden.”

Een vergelijkbare passage is te horen in Lelijk. Daar zingt ze dat het ‘slecht zou zijn als ik niet dacht aan andermans beleving; dat die meetelt, omdat ik godverdekanker niet alleen op de wereld sta’. Ze voelde veel weerstand om dat ene woord op te schrijven, vertelt ze. “Normaal scheld ik niet in mijn liedjes, laat staan met ‘kanker’. Ik heb veel moeite met mensen die dat doen. Elke keer als ik het hoor, doet dat me pijn. Dus óók als ik dat woord zing. Maar dat zorgt er wel voor dat het de lading krijgt die dat scheldwoord zou moeten hebben.”

Met litteken op albumcover

Niet alleen mentaal was de nasleep van de operatie heftig, ook fysiek. Haar slokdarm is vastgemaakt aan haar dunne darm. De Groot eet zes keer per dag kleine hoeveelheden, grotere porties lukt niet. Lactose en gefrituurd eten moet ze laten staan, evenals willekeurige favorieten van vroeger: rabarber en witte bolletjes bijvoorbeeld. Na haar operatie viel ze tien kilo af. “Mijn sleutelbeenderen staken uit, mijn kont was weg. En rechtop staan kon niet vanwege het verse litteken op mijn buik. Dat moest los gemasseerd worden.”

Met dat litteken staat ze nu op de albumhoes. Dat is gerust een doorbraak te noemen. “Toen ik voor het eerst na mijn operatie naakt met een jongen was, vroeg ik herhaaldelijk aan hem of hij het niet vies vond. Maar nu ben ik trots op dit buikje. Ik ben heus weleens bang dat ik spijt ga krijgen van dit idee. Of voor wat mensen erover gaan zeggen. Maar het is ook een foto die opvalt en die misschien aan het denken zet.”

Haar familie moest even wennen aan haar openheid, vertelt ze. De Groot komt uit een artiestennest: ze is de kleindochter van Boudewijn de Groot en de dochter van Marcel de Groot. Meis is haar tweede naam. Die beroemde achternaam gebruikt ze bewust niet als artiest. “Dan gaan mensen zeggen: er gaat een derde generatie De Groot nieuwe De Groot-dingen doen. En dan zing ik ook nog in het Nederlands.” Maar ze laat liedjes wel aan haar vader en opa horen en zij geven dan ook feedback, waar ze al dan niet iets mee doet. “Mijn opa zei: ‘Het is wel érg persoonlijk. Weet je zeker dat je dit allemaal met mensen wilt delen?’ Ja, antwoordde ik, dat weet ik zeker. Ik deel dit zodat mensen er iets in kunnen herkennen en zelf ook hun verhaal vertellen.”

Wraak op haar lichaam

Dat gebeurt nu al, voor het project verschenen is. Berichtjes van mensen die door een vergelijkbaar ziektetraject zijn gegaan, maar ook medewerkers van patiëntenorganisaties die haar vragen te komen spreken. Nu geeft De Groot dus ook presentaties over het onderwerp. Is het niet heftig om keer op keer haar persoonlijke verhaal, dat onlosmakelijk verbonden is met het verlies van haar moeder, te moeten doen? Jawel. “Na dit gesprek ben ik kapot”, voorziet ze. “Daarom plan ik hooguit één interview per dag. Dan kan ik even bijkomen.”

Dat lukt onder meer met behulp van een nieuwe hobby: paaldansen. Ze is er anderhalf jaar geleden mee begonnen om haar lichaam ‘terug te pakken’. “Het had geprobeerd me dood te maken, dus ik dacht: ik zal jou een lesje leren. Paaldansen doet veel zeer als je net begint: je hangt aan je huid, krijgt brandplekken en blaren. Maar ineens werkten mijn lijf en ik samen. Dat had ik niet verwacht. Voor mijn zelfvertrouwen heeft dat veel gedaan.”

Daarom gaat de paal nu mee op tour. “Paaldansen heeft een seksueel imago; natuurlijk is het een sensuele sport, maar daar gaat het mij niet om. Ik wil ermee laten zien dat ik kracht heb en controle kan uitoefenen over mijn eigen lichaam.”

Hoewel De Groot nu kerngezond is – “Ik heb nu net zoveel kans op kanker als elk ander mens” – is ze niet helemaal verlost van medische trajecten. “Vanaf mijn dertigste verjaardag moet ik jaarlijks mijn borsten laten controleren: met dit gen heb je ook een verhoogde kans op borstkanker. En ik wil heel graag kinderen, maar een eventuele zwangerschap zal strak gemonitord worden door het ziekenhuis. Ze hebben nog nooit een zwangere patiënt zonder maag gehad. Vreselijk: alle romantiek gaat eraf. Maar anderen kunnen er veel aan hebben.”

Meis tourt in februari en maart door Nederland en België. Op 20 april vindt bovendien MeisFest plaats, een door De Groot gecureerde muziekavond in de Amsterdamse Melkweg.

Interview: Tim van Erp