Het succes was overweldigend
Precies in die voor hem verwarrende tijd kreeg hij succes, won zelfs op z’n 25ste al de Louis d’Or, de hoogste toneelonderscheiding, voor zijn rol in Kees de Jongen. “Ik raakte compleet in de war. De roem was naar mijn hoofd gestegen. Het was overweldigend. Leefde overdag en ’s nachts. Gebruikte uppers en daarna downers, om weer rustig te worden. Het was speed en weed, weed en speed. Viel kilo’s af. Tot ik inzag dat ik zo niet oud ging worden.”
Je zou het niet verwachten, maar Dagelet heeft zijn hele leven gedocumenteerd. Het kamertje naast zijn werkkamer blijkt vol te staan met stapels multomappen. Zo’n 140 mappen vol knipsels en foto’s met korte teksten. Over zijn voorstellingen, de bijbehorende recensies, vakanties, briefjes van de kinderen, foto’s van vrienden. En nieuwsberichten uit de krant over iets waar hij zich zorgen over maakt. “Mijn kinderen vinden het te gek. Sinds 1983 heb ik elk jaar drie of vier mappen gemaakt. Als ik depressieverig ben, ga ik plakken en komt er rust in mijn hoofd.”
Multitalent Dagelet schrijft ook. Sterker, hij is bezig met twee boeken. Een daarvan is een verhalenbundel met de titel Ik ben acteur, zei hij. Over een acteur die zich met de moed der wanhoop op een heel hoog voetstuk blijft plaatsen. “Het is geënt op mannen die ik om me heen heb gezien in de theaterwereld, en dan lekker grotesk gemaakt. Lekker schmieren, daar hou ik van. Schrijven is zo leuk, alles wat je denkt, kun je gebruiken. Je kunt mensen heel slecht maken.”
EMDR-therapie
En dan ligt er nog een manuscript – dat herschreven moet worden, zegt zijn redacteur – over ontrouw en jaloezie. “Ik heb het meegemaakt: mijn vrouw had zes jaar een geheime verhouding. Ik dacht: ik weet dus niet wie jij bent, en werd paranoïde. Mijn redding was dat ik er met iedereen over praatte. Maar na een half jaar was het nog niet over. EMDR-therapeut Marion van Schaik, een van de eersten in Nederland met deze behandeling, heeft me er weer bovenop geholpen. Binnen twee maanden was mijn ‘obsessie’ verschrompeld tot ‘tja, dat kan gebeuren’. Mijn boek gaat over mannengedrag, vluchten in je werk, te weinig empathie hebben voor degene met wie je leeft.”
Alles wat hij doet, heeft met elkaar te maken, legt Dagelet uit. “Als ik een tekst krijg als acteur gooi ik zinnen om als het moet. Net als schrijver ben ik dan ook een architect van teksten. En taal is ook muziek. Van een dansvoorstelling en een museumexpositie raak ik ook als acteur geïnspireerd. Hoe ik beweeg. Van een vervreemdende sfeer, van Francis Bacon-achtige grimassen.”
Er zijn stukken die hij met anderen elk jaar opvoert. Zoals Klokgelui met zijn vrouw, altvioliste Esther Apituley, en Stervend Europa, een stuk uit 1923 van de Frans-Duitse dichter Iwan Goll, vertaald door Evert Straat, over Europa dat ten onder gaat aan een ziekte die eerst gebouwen aanvreet en vervolgens mensen. “Actrice Charlotte Köhler droeg het in 1939 voor in de Amsterdamse Stadsschouwburg. In het stuk zijn mensen hun houvast kwijt. De jaargetijden zijn afgeschaft. Alles verzandt en verzuipt. Horror. Eigenlijk een waanzinnig actueel stuk. Ik maak me heel veel zorgen over de wereld. Ik heb zes kleinkinderen. Hoe ziet ons leven er over dertig jaar uit?”
